هما ناطق در ۱۳۱۳ در ارومیه زاده شد. دوران تحصیل ابتدایی را در مدرسه فیروزکوهی و متوسطه را در دبیرستان انوشیروان دادگر و سپس در نوربخش (تهران) گذراند.
پس از اتمام دبیرستان در مهرماه ۱۳۳۳ با بورس دولت فرانسه به پاریس رفته و دوره کارشناسی تا دکترای خود را در آنجا گذراند. رساله پایان‌نامه‌اش دربارهٔ احوال و تفکر سید جمال‌الدین اسدآبادی بود. این تحقیق با کمک هزینه مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه در سال ۱۳۴۶ منتشر شد. همزمان با همکاری ژیلبر لازار اقدام به ترجمه اشعار شعرای معاصر ایران کرد.
ناطق در ۱۳۴۷ به تهران بازگشت، ابتدا در مؤسسه مطالعات اقتصادی مشغول به کار شد که چندان ربطی به علائق و تحصیلاتش نداشت. رئیس دانشکده ادبیات دانشگاه تهران سید حسین نصر که کتاب زندگی سیاسی سیدجمال اسدآبادی تألیف ناطق را دیده بود، درخواست استخدام وی را در دانشگاه مطرح کرده بود و به این ترتیب هما ناطق از سال ۱۳۴۸ تا سال ۱۳۵۹ به تدریس در دانشکده تاریخ دانشگاه تهران پرداخت. در طول این مدت یک بار در سال ۱۳۵۲ به دانشگاه پرینستون دعوت شد و به مدت ۱ سال در بخش تحقیقات خاورمیانه آن دانشگاه تدریس کرد.
پس از انقلاب و در سال ۱۳۵۹ به فرانسه بازگشت، مدتی را به تشویق غلامحسین ساعدی به تحقیق دربارهٔ رابطه ایران و عثمانی و روسیه پرداخت. در سال ۱۳۶۳ به عنوان استاد تمام وقت در مؤسسه پژوهش‌های ایرانی دانشگاه سوربن مشغول به کار شد.
هما ناطق همچنین چند اثر مهم تاریخی مانند «چهره استعمارزده» اثر استاد جامعه شناس فرانسوی «آلبر- ممی» و «آخرین روزهای لطفعلی خان زند» اثر سر هارفورد جونز را به فارسی ترجمه کرده است. در سی سال اخیر کتاب ها و مقالات بسیاری نیز به زبان های فارسی و فرانسه از هما ناطق منتشر شده است، که از آن جمله میتوان به «بازرگانان در دادو ستد با بانک شاهی و رژی» و «کارنامه و زمانه میرزا رضا کرمانی» و «کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران» اشاره نمود.
منبع
زنان شهیر و موفق