دادگاه حمید نوری، دادیار زندان گوهردشت در دهه شصت، به اتهام مشارکت در اعدامهای دستهجمعی زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷، قتل و انجام جنایت آشکار و نقض حقوق بینالملل، از صبح سهشنبه نوزدهم مرداد ماه در دادگاه استهکلم سوئد آغاز میشود.
برگزاری دادگاه حمید نوری از این رو که برای اولینبار یکی از مقامهای قضاییامنیتی جمهوری اسلامی دخیل در اعدامهای گروهی سال۶۷ در خارج از ایران بازداشت و محاکمه میشود از اهمیت ویژهای برخوردار است.
علاوه بر این، اکنون با نشستن ابراهیم رئیسی بر کرسی ریاست جمهوری اسلامی، دادگاه حمید نوری بیش از پیش اهمیت یافته است. رئیسی در جریان اعدامهای سال ۶۷ در مقام معاون وقت دادستان تهران از اعضای هیات منصوب روحالله خمینی برای اعدام زندانیان، مشهور به «هیات مرگ» شهرت دارد.
حمید نوری بیست و یک ماه قبل، در هجدهم آبان سال۹۸، هنگام سفر به سوئد بازداشت شد و دادگاهی در این کشور به مستند به شکایتها، اسناد و شهادت شماری از شاهدان که هویت و نقش نوری را در اعدامهای گروهی زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ را تایید کردند، تاکنون چندین بار بازداشت او را تمدید کرده است.
پیشتر قرار بود دادگاه حمید نوری در ۱۸ خرداد ۱۴۰۰ برگزار شود اما به درخواست وکیل نوری و با موافقت دادستان و دادگاه سوئد، برگزاری دادگاه دو ماه به تعویق افتاد و به همین دلیل است که اکنون جلسات این دادگاه از سهشنبه ۱۹ مرداد آغاز میشود.
مقامهای جمهوری اسلامی در جریان بازداشت حمید نوری در سوئد، اقداماتی را برای آزادی او انجام دادند ولی دادستانی سوئد با صدور کیفرخواست علیه نوری پرونده او را به دادگاه ارسال کرد.
دادگاه حمید نوری بیش از بیش از هفت ماه و در ۹۳ جلسه برگزاری خواهد شد که جلسه نخست آن نوزدهم مرداد، دهم اوت ۲۰۲۱، آغاز میشود و جلسه پایانی آن قرار است در بیست و پنجم فروردین سال آینده، دوازدهم آوریل ۲۰۲۲، برگزار شود.
در بخش نخست این دادگاه یک گروه از محققان و متخصصان به بررسی اعدام زندانیان سیاسی به ویژه اعدامهای گروهی هزاران زندانی سیاسی در تابستان سال ۶۷ میپردازند.
در بخشهای دیگر این دادگاه نیز قرار است که نزدیک به یک صد شاکی با حضور در دادگاه شکایت خود را بیان کنند و پس از آن نیز دادگاه از دهها شاهد برای حضور دادگاه دعوت کرده است و شهادت آنها را استماع خواهد کرد.
دادستانی استکهلم در کیفرخواست خود علیه حمید نوری، از متهمان کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷، دو اتهام «نقض حقوق بینالملل، جنایت آشکار» و «قتل» را برای این مقام وقت قوه قضاییه جمهوری اسلامی ذکر کرده است.
در این کیفرخواست، که سهشنبه ۵ مرداد منتشر شد، با اشاره به دستور روحالله خمینی رهبر وقت جمهوری اسلامی در تابستان ۱۳۶۷ برای اعدام زندانیان سیاسی، آمده که بسیاری از این زندانیان در فاصله اوایل مرداد تا اواسط شهریور سال ۱۳۶۷، در زندان گوهردشت کرج اعدام شدند.
به گفته دادستان استکهلم، حمید نوری در آن زمان دادیار زندان گوهردشت بود و همراه دیگر عاملان این زندان، در اعدامهای جمعی زندانیانی که همچنان به سازمان مجاهدین خلق ابراز وفاداری کردند، شرکت کرد و جان آنان را گرفت.
حمید نوری همچنین به اعمال شکنجه و رفتارهای غیرانسانی با زندانیان متهم شده است.
بر اساس کیفرخواست، دادستانها بر این باورند که میان درگیری مسلحانه مجاهدین علیه جمهوری اسلامی در آن زمان و این اعدامهای جمعی ارتباط وجود داشت و به همین دلیل، این کشتار بهمنزله نقض قوانین بینالمللی و «جنایتی آشکار» محسوب میشود.
در این کیفرخواست همچنین ذیل اتهام «قتل» آمده است که رهبران جمهوری اسلامی از مدتی قبل، تصمیم گرفته بودند سایر زندانیان سیاسی در زندانهای ایران را که به گروههای گوناگون چپگرا تعلق داشتند، اعدام کنند و تعداد زیادی از این زندانیان در این بازه زمانی چند روزه در زندان گوهردشت کرج اعدام شدند.