گام به گام با گفتمان سیاسى روز ایران از رادیو فرهنگ، برنامه این هفته بخش نخست پروپاگاندا مفاهیم روشها و انواع آن ، تهیه و اجرا سارا فرزاد

تبلیغات سیاسی، جوسازی، پروپاگاند (به فرانسوی) یا پروپاگاندا به انگلیسی گونه ای ارتباط است که در آن، اطلاعات هماهنگ و جهت دار برای بسیج افکار عمومی از طریق تبلیغات سیاسی پخش و فرستاده میشود. تبلیغات سیاسی شکلی از ارتباط است که هدف آن نفوذ بر گرایش یک جمع یا جماعت به یک موضع و دلیل دلخواه مبلغ سیاسی است. پروپاگاندا برخلاف تهیه اطلاعات غیر جانبدارانه، در اصلیترین معنای خود، دادن اطلاعات با هدف نفوذ بر مخاطب است. در این راستا، اغلب اوقات، واقعیتها به طور گزینشی بیان و بازنمایی میشوند تا، واکنش و رفتاری از سوی مخاطب واکنشی هیجانی و احساسی و نه آگاهانه و خردمندانه سربزند. نتیجه این امر، تغییر گرایش دلخواه به سوی هدفی است که برای مخاطب هدفگیری شده و به منظور پیشبرد یک برنامه سیاسی، درنظرگرفته شدهاست. افزون براین، پروپاگاندا میتواند در شکل یک نبرد و جنگ افروزی سیاسی نیز تلقی شود

تبلیغات سیاسی یا پروپاگاندا شکلی از ارتباط است که با ترغیب یا اقناع متفاوت است، زیرا هدفش این است تا به پاسخی دست یابد که قصد مبلغ را تداوم بخشد. اقناع یا ترغیب، به مثابه یک فعال کننده دوسویه عمل میکند و هدفش آن است که به نیازهای ترغیب کننده و ترغیب شونده پاسخ دهد. یک مدل تبلیغ (پروپاگاندا) نشانگر آن است که چگونه میتوان عناصر اطلاع رسانی و ارتباط اقناعی را در تبلیغات با یکدیگر تلفیق کرد. تبلیغات سیاسی ممکن است افکار عمومی و رفتار افراد را تحت تأثیر قرار دهد و آنها را دگرگون سازد شاید بتوان به جرات گفت در پروپاگاندا نوعی فریب با بستر احساسی نمودن مردم وجود دارد که بیش از انکه مبتنى بر شعور مخاطب باشد بر شور واحساس او تاکید دارد

محور اصلی پروپاگاندا جوسازی است جوسازی ریشه در تاریخ کلیسای کاتولیک دارد. در سال ۱۶۲۲ میلادی، پاپ اوربان هشتم برای ترویج دین مسیحیت، در مناطق غیر مسیحی جهان گردهمایی تبلیغاتی به راه انداخت. در آن زمان کاتولیکها این کار را نوعی از آموزش برمی شمردند. در جنگ جهانی اول هم طرفین جنگ از این روش برای .تأثیرگذاری مثبت بر روی نیروهای خود استفاده میکردند در دوران سلطنت ملکه ویکتوریا، علیه دشمنان امپراتوری تبلیغات منفی میشد. جنگ جهانی دوم نه تنها جنگ بمبها و گلوله ها، بلکه جنگ کلمات و تبلیغات بود. تهاجم تبلیغاتی نازیها ابتدا توسط آدولف هیتلر در کتاب نبرد من طراحی و سپس به وسیله گوبلز و وزارت تبلیغات او اجرا شد. ایالات متحده در ایجاد تبلیغات خویش، به مجموعهای نه چندان منسجم از روان شناسان و سایر دانشمندان علوم اجتماعی، برای تقویت روحیه ملی و خنثی ساختن تأثیر تبلیغات نازیها متکی بود». واژه تبلیغات سیاسی یا (propaganda) واژهای نولاتینی و بازسازی شده از فعل لاتینی کهن (propagere) از همین ریشه است وبه معنای برانگیختن است. امروزه تبلیغات، منتشر ساختن جزیی از ارتباطات عمومی است و هدف آن، دستیابی به مقاصد از پیش تعیین شده است

انواع پروپاگاندا : برچسب زدن این روش به منظور برانگیختن وحشت یا تعصب افراد جامعه علیه یک گروه مخالف استفاده میشود. این روش باعث میشود که نیازی به ایجاد بحث استدلالی با گروههای مخالف نباشد یکی از این .روشها استهزای مخالفان با کاریکاتور میباشد در این روش سعی میشود که بادادن شعارهایی با مفهوم مبهم و شعارهای فریبنده کلّی توجه افکار عمومی به پیام مبلغ جلب شود. این پیامها اغلب بر حول محور ارزشهایی همچون شرافت، دین، افتخار به میهن و میهن پرستی یا ارزشهای خانوادگی میباشد حمله کردن به شخصیت فرد حمله شخصی

(مثلاا اتهام روابط نامشروع یا خیانت به کشور)، به جای رد کردن منطقی افکار و سخنان او *تکرار بی وقفه یک حرف، تکرار مخصوصا اگر یک شعار ساده باشد، باعث میشود که کم کم به عنوان یک حقیقت بدیهی پذیرفته شود. این حربه اگر همراه با کنترل و سانسور رسانه ها باشد، تأثیر بیشتری خواهد گذاشت *:)توسل به مرجع برای اثبات درستی یک سخن، به جای استدلال منطقی، به مرجعیت و اقتدارو محبوبیت گوینده آن استناد میشود :توسل به ترس القای ترس و نگرانی همگانی برای آن که مردم با حکومت همراه شوند، همچون تأکید بر خشونت و وحشی گری دشمنان یا احتمال قریبالوقوع حمله آن ها *:)توسل به اکثریت القای این حس که اکثریت مردم پیرو این فرد یا حزب هستند و پیروزی آن قطعی است، تا افراد برای همرنگ جماعت شدن، یا برای رسیدن به پیروزی حتمی، به پیروان آن فرد یا حزب بپیوندند *)دروغ بزرگ بیان دروغی چنان بزرگ که هیچکس فکرش را هم نمیکند که کسی آن قدر بی شرم باشد که چنین گستاخانه حقیقت را تحریف کند، در نتیجه همگان آن دروغ را باور خواهند کرد * )سیاه و سفید نمایی جلوه دادن اوضاع به گونهای که افراد تنها دو گزینه در برابر خود ببینند: یا .دوست کامل بودن یا دشمن کامل بودن * حقیقت گزینشی گفتن پیام تبلیغاتی در ضمن حقایق گزینش شده، به شکلی که مخاطب متوجه نشود ).که مورد هجوم تبلیغاتی قرار گرفته است

انواع پروپاگاندا

پروپاگاندای سفید: در این نوع پروپاگاندا، منبع کاملاا مشخص و معین است و پیام به گونهای ارائه میشود که از دقت بالای اطلاعات برخوردار باشد. این نوع .پروپاگاندا، نوعی ارتباط دوستانه برقرار میکند

پروپاگاندای خاکستری: در اینجا منبع، واضح و صریح نیست و اطلاعات دقیقی ارائه نمیشود. در این نوع پروپاگاندا، با آن که جنگ تبلیغاتی برقرار نیست، اما صلح تبلیغاتی نیز حاکم نیست. اخبار، اعلامیه و اطلاعاتی که در آنها از عنوان یک منبع موثق، منابع مطلع و امثال آن استفاده میشود، در زمره پروپاگاندای خاکستری قرار میگیرند. تبلیغات علیه کمونیستها به هنگام حمله شوروی به افغانستان، نوعی پروپاگاندای خاکستری به شمار میرود

پروپاگاندای سیاه: در پروپاگاندای سیاه، منبع و دقت اطلاعات مشخص نیست و در آن هر گونه جعل و تخریب صورت میگیرد. تمام قواعد در این نوع پروپاگاندا، به کار گرفته میشود. بسیاری از فرستنده های رادیویی در طول جنگ، براساس این نوع پروپاگاندا عمل میکنند

در جمهوری اسلامی تبلیغات امری بسیار مهم است و در این راستا نهادهای زیادی فعال هستند. نهادهایی مانند سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی مستقیماا چنین وظایفی دارند و وزارتهای آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد و دادگستری به همراه نهادهایی مانند سازمان صدا و سیما، بسیج، سپاه پاسداران، ارتش و نیروی انتظامی به عنوان اعضای مختلف یک بدن کار میکنند. سابقه دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی به سالهای ابتدایی انقلاب بازمیگردد. تبلیغات جمهوری اسلامی در ابتدای انقلاب و زمان جنگ ایران و عراق بسیار موفق بوده است، به حدی که در زمان جنگ به یک سلاح قدرتمند بدل شد. در این دوران که دفاع مقدس نامیده میشد، سعی میشد وظیفه و فضیلت از خود ]گذشتگی و ایثار مورد تأکید قرار گیرد.

اگرچه تمرکز تبلیغات مثبت بر اسلام شیعه و ولایت فقیه است، تکنیکهای استفاده شده در جمهوری اسلامی بیشتر ابعاد سلبی دارند تا ایجابی. عموماا مواجه نشدن با نقطه نظرات مخالف از ارائه اطلاعات به ذهن مردم بیشتر صورت میگیرد. تبلیغات بر پایه نفی دیگران هستند، چه نفی ادیان و مذاهب دیگر و چه نفی دیگر ایدئولوژیها، به ویژه ایدئولوژیهای سکولار  مکاتبی که نامشان به پسوند ایسم ختم میشود مردود هستند و بدترین آنها لیبرالیسم است. البته در دهه ۸۰ میلادی کمونیسم و سوسیالیسم نیز در این رده قرار داشتند. ایجاد تنفر از دشمنان خارجی و داخلی نیز از اهداف اصلی است. تصویر تیرهای از جهان غرب، آمریکا، اسرائیل و برخی کشورهای اروپایی به ویژه انگلیس به عنوان دشمنان خارجی ارائه میشود و وجه تشابه همه این دشمنان این است که با مبانی اسلام و حکومت اسلامی مخالف هستند. آمریکا که شیطان بزرگ لقب دارد به عنوان نقطه مقابل ایران مطرح است. صدا و سیما در برنامه های خود همواره اتفاقهای منفی که در جهان غرب رخ میدهد را انعکاس میدهد اما اتفاقهای مشابه در داخل ایران را کاملاا نادیده میگیرد

دوستان ومهربانان همیشه همراه به ایان بخش اول مبحث پروپاگاندا رسیدیم در برنامه ی اتی به روشهای عمده به کارگیری پروپاگاندا توسط سیاستمداران مستبد خواهیم پرداخت با ما باشید در برنامه آتی