گام به گام با گفتمان سیاسی روز ایران از رادیو فرهنگ این هفته” تابو وتابو شکنی ” تهیه و اجرا سارا فرزاد

نبایدها و ممنوعیت ها همگی تابو هستند، ” این کار را نباید انجام دهی چون هیچوقت در خانواده ما کسی انجام نداده”. “چون در دین ما ممنوع است”. ” این عمل گناه است و تو باید تنبیه شوی” از جملاتی هستند که به نوعی تابو محسوب می شوند. تابو قوانینی است که همیشه وجود داشته و همیشه شکستن آن ها جزء دغدغه ها و مسائل مهم جامعه بوده است. تابو مفهومی است که در عین سادگی، می تواند شدیدا پیچیده و مبهم باشد. با خواندن این مطلب درباره تابوها بیشتر بدانید و جواب سوالات خود را پیدا کنید . تابو به طور کلی به معنای ممنوعه و حرام هاست. تابوها به عقیده زیگموند فروید، قدیمی ترین و کهن ترین مجموعه قوانین بشری اند. تابوها قوانین و ممنوعیاتی است که تقریبا تمام انسان ها طبیعتا تمایل دارند که آن ها را انجام ندهند و از آن پرهیز کنند. در فرهنگ های مذهبی، تابو به معنای هر چیز یا هر کسی است که دست زدن و نزدیک شدن به آن حرام است و با واژه ای مثل نجس و ناپاک با آن برخورد می شود . تابو اما دو معنای متضاد را در بر می گیرد، از یک طرف مفهوم مقدس که اجازه دست بردن در آن وجود ندارد و دیگری مفهوم اضطراب انگیز، پلید، نجس و خطرناک است .

ریشه تابو از کجا آمده است؟

تابو واژه ایست که از زبان پولینزی، به معنای ممنوعه و حرام می باشد. در این زبان، متضاد واژه تابو، نوآ است. یعنی عادی و معمولی و چیزی که در دسترس همگان می باشد. زیگوند فروید، روانکاو مشهور اتریشی، در کتاب توتم و تابو نیز همین تعریف را برای تابو آورده است. او تابو را چیزی فراتر از ممنوعیت های اخلاقی یا مذهبی می داند و معتقد است تابوها به خودی خود قانونی جامع و مستقل هستند .

چرا تابوها را نباید انجام داد؟

شما معمولا در زندگی خود، رفتارها و افکاری را دارید که فکر می کنید نباید انجام دهید. این ممنوعیت ها را از والدین، مدرسه و یا از جامعه آموخته اید و حتی ممکن است خودتان به آن رسیده باشید. افکاری هستند که در ذهن شما می چرخند، اما شدیدا آن ها را زننده می دانید. مثل روابط جنسی با نزدیکان درجه یک، خیانت به همسر، شکنجه و … . شما تابوها را انجام نمی دهید تا اول خودتان وجدان آسوده ای داشته باشید و دوم اینکه از طرف جامعه تنبیه نشوید. اساس کلی تمام ممنوعیت ها بر این است که

شما برای مقبولیت و پیشگیری از محرومیت، تابوها را پنهان می کنید. مسئله جاییست که شما هوس انجام تابوها را دارید و یا دائم به آن فکر می کنید،؛ پس تعارضی در درون ایجاد می شود. بین گناه و لذت نمی دانید کدام را انتخاب کنید .

تابو ها، تعارض بین هوس و مقاومت

نکته ای که در تابوها جالب است این است که خود انسان آن ها را وضع می کند و خود انسان تمایل دارد که آن قوانین و تابوهای خود ساخته را زیر پا بگذارد. بسیاری از این قوانین از باورهای دوران خود، به خصوص انسان های نخستین ناشی می شود. قوانین وضع می شود تا بقا را تامین کند، شکستن این قوانین گناهمحسوب می شود. اما همیشه بودند کسانی که با شکستن تابوها، به زمین، به زندان یا به گور تبعید شدند .

چه چیزهایی تابو است؟

همانطور که گفته شد تابوها مجموعه ای از قوانین و موارد ممنوعه می باشند. در پی جریان های و دوره های تاریخ مختلف تابوهای گوناگونی شکل گرفته است.از قدرت گرفتن کلیسا تا جلوگیری از گسترش جهل و توحش. ارتباط جنسی با اعضای خانواده. مسائل مربوط به مردگان یا تولید مثل. خوراکی ها و … موضوعات تابوها متنوع است . تابو با احساس گناه در ارتباط است و هرچیزی که باعث احساس گناه شود می تواند تابو باشد. به هرحال تابو بسیار گسترده است اما اگر بخواهیم مختصر بگوییم، چند دسته کلی دارد :

تابوهای اخلاقی :

آن دسته از بایدها و نبایدهای اخلاقی مثل صداقت، خیانت، عدالت، انصاف، شفقت و هر عملی که در ذهن خیلی از انسان ها به خودی خود به عنوان عمل اشتباه شناخته می شود. ممکن است از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت باشد اما این مفاهیم معمولا جهان شمول است .

تابوهای اجتماعی :