مهربانان همیشه همراه وشنوندگان خوب رادیو فرهنگ عرض درود واحترام بنده وهمکارانم در رادیو فرهنگ را پذیرا باشید در گیر ودار سیاستهای فرسایشی قدرت طلبانه بر سر ماندن بر سر قدرت در لایه هاوپوسته های داغ اجتماع اخباری هر چند مهم اما رها شده در کمای سیاست های خارجی وپرداختن به مردم سوریه ویمن ولبنان خودنمایی می کند اما به قدری اخبار اقتصادی ومعیشتی مردم پررنگ می نماید که این خبرهای مهم راه به حساسیت مردم پیدا نمی کند امروز ودر این برنامه به پدیده فاجعه بار کودک همسری که ریشه در مذهب شیعه وفقر اقتصادی و فرهنگی برخواسته از بستر ایدیئولوژیک را دارد می پردازیم پدیده ای که در جامعه ایران در سطح شیوع وافزایش بیش از دیگر زمانهاست با من سار اباشید در این برنامه
یک مقام دادگستری همدان هفته جاری از ازدواج ۱۵۹۶ دختر زیر ۱۵ سال با ۶۰ مورد طلاق در سال گذشته خبر داد ا و علت مرسوم شدن وصلت در این سن را اجبارها و عادات فرهنگی به ویژه نزد روستاییان عنوان می‌کند. سعید گلستانی، معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری همدان، می‌گوید دلیل رایج شدن ازدواج زیر ۱۵ ساله‌ها در همدان، ناشی از اعتقادات روستاییان است: «آنها معتقدند که پسرها با قرار گرفتن در سن رشد، برای یافتن کار محل زندگی خود را ترک می‌کنند و حضور آنها در محیط شهری باعث می‌شود تمایلی به ازدواج با دختر روستایی نداشته باشند.»
خبرگزاری ایرنا به نقل از گلستانی می‌نویسد: «مرسوم نیست که از روستاهای مجاور برای خواستگاری به دیگر روستاها بروند بنابراین دخترها از روی اجبار در سنین کم ازدواج می‌کنند زیرا اگر سن‌شان از ۱۵ سال بگذرد دیگر کسی به خواستگاری آنها نمی‌آید افزوده که از نظر شرعی متناسب نبودن سن عروس و داماد اشکالی ندارد: «از منظر قانونی اگر دختر حکم رشد را از دادگاه بگیرد، محضر آنها را عقد می‌کند.»به نقل از این مقام مسئول دادگستری همدان، حتی اگر دادگاه حکم “رشد” را تایید نکند، عقد با رضایت پدر انجام می‌شود تا سپس بعد از گذشت چند سال ازدواج ثبت شود. تابستان سال ۹۷ مرکز پژوهش‌های مجلس با استناد به آمارهای ثبت احوال گزارش داد که بیشتر دختران نابالغ، به همسری مردانی درآمده‌اند که دستکم ۱۰ سال از آنها بزرگتر بوده‌اند. این گزارش اذعان کرده بود که در سال ۱۳۹۵، سه دختر ۱۰ تا ۱۴ ساله به عقد مردانی ۷۰ ساله در آمده‌اند و ۱۳۸ مورد ازدواجها با فاصله سنی ۲۵ تا ۲۹ سال صورت گرفته است. مرکز پژوهش‌ها این فاصله‌های سنی را غیرطبیعی و آسیب‌زا توصیف کرده بود.
در پیمانی جهانی که در سال ۱۹۸۹ بسته شد و در سازمان ملل به تصویب رسید، هر فردی که دارای سنی کمتر از ۱۸ سال باشد، کودک به حساب می آید. به دلیل اینکه ازدواج در سنین پایین، روز به روز در حال افزایش است، باید به طور جدی تر به خطرات و عوارض کودک همسری پرداخته شود
کودک همسری چیست؟
“کودک همسری” نوعی از پدیده کودک آزاری است، از آنجایی که این پدیده را خانواده‌ها زیر پوشش قرار می‌دهند و به نوعی حتی تحت حمایت و اجبار خانواده ازدواج کودک شکل می‌گیرد، شناسایی و بررسی آن روندی بسیار پیچیده و دشوار است. زناشویی کودکان در کشور در فاصله سنی ۱۰ تا ۱۴ سال رخ می‌دهد. در این بین شاهد ازدواج دختران و پسران زیر سن قانونی هستیم که در این قبیل ازدواجها، بیشتر مواقع یکی از زوجین بزرگ سال است. رییس فراکسیون زنان مجلس از تلاش برای افزایش حداقل سن ازدواج دختران از ۱۳ سال به ۱۵ سال خبر داد
چرا کودک همسری؟
این پدیده با وجود برخورداری از کارکردهایی که در برهه هایی از تاریخ اجتماعی انسان چه بسا دارای کارکردهای مناسبی نیز بوده است! ولیکن با پیشرفت و تحولات اجتماعی و فرهنگی حاصل از توسعه اقتصادی و صنعتی جوامع و نوسازی و مدرنیزاسیون آنها، امروزه از آثار و تبعات آسیب شناختی مهمی برخوردار است.
عدم توانایی جسمی
عدم توانایی روحی
عدم آمادگی آموزشی و تربیتی کودکان
برای پذیرش مسئولیت اجتماعی و اقتصای بزرگ و سنگینی همچون همسری (اعم از زن یا شوهر) ، پدری و مادری، نه تنها منجر به آسیب پذیری و عدم ماندگاری آنان در این نقشهای اجتماعی گردیده ، بلکه سبب سستی بنیان های خانواده، وقوع تجربه تلخ اجتماعی، آسیب پدیری جسمی و روحی فرد کودک و در نهایت محرومیت های اجتماعی و اقتصادی حاصل از انگ بی همسری (بیوه یا مطلقه) شده است
دلایل گرایش به کودک همسری
۱- اطاعت پذیری بیشتر و محض دختران از پسران یا زنان از مردان که ناشی از اندیشه و تجربه محدود و کمتر دختران نسبت به پسران.
۲- تمتع و لذت جویی جنسی بیشتر مردان از طراوت و دوشیزگی دختران است که میل به «نا هم سن گزینی» در همسریابی مردان را تقویت کرده و بخش قابل توجهی از دختران واقع در سنین کودکی ، تحصیل و رشد جسمی و ذهنی را به همسری مردان بزرگسال در می آورد
پیامدهای کودک همسری
مانع از شکوفایی شخصیت فردی و اجتماعی مستقل آنان
تضعیف سطح آموزشی و تربیتی خانواده ها بدلیل افت تحصیلی و ترک تحصیل پس از ازدواج افت کارایی و اثربخشی مادری به دلیل مادران کودک و نداشتن آگاهی لازم
آسیب های شناختی و روانی در کودک به دلیل اینکه او در حال شکل گیری شخصیت و هویت است.
وجود عوارض و خطرات بارداری در سن بلوغ
پیامدهای حاملگی در سن پایین برای دختران کمتر از ۱۵ سال
برای آنها خطر بالایی وجود دارد و آنها به دلیل آناتومی خود، تکامل نیافتگی و خونریزی، عفونت و مرگ را تجربه می‌کنند.
سه مشکل حاملگی و زایمان زیر ۱۸ سال، زایمان زودرس، سقط و تولد نوزاد کم‌وزن است که وزن پایین نوزاد مرتبط با سوءتغذیه مادر نوجوان و آماده نبودن او برای فرزندآوری است.
بارداری در سنین پایین همچنین باعث می شود که بیشتر به بیماری های عفونی دچار شوند و مرگ و میر در این دختران هم بیشتر است. وضعیت شیردهی این افراد هم خوب نیست چون اطلاعات کمی دارند و بچه‌هایشان بیشتر از بچه‌های زنان دیگر دچار توقف رشد می‌شوند
پیامدهای روانی ازدواج زودهنگام
طلاق گرفتن این کودکان باعث تدوام و تشدید زنانه شدن فقر می شود. زیرا، فقری که خود منجر به ازدواج می شود با طلاق گرفتن کودک تدوام یافته و تشدید می شود. همچنین موارد زیر در این ازدواج ها دیده می شود:
اختلالات اضطرابی * افزایش خشونت خانگی است خودکشی * استرس
پیامدهای اجتماعی کودک همسری
* نداشتن اوراق هویتی * ظهور پدیده کودک بیوه * ثبت نشدن ازدواجها
فرار از خانه کارتن خوابی * تن فروشی* همسرآزاری* خشونت خانگی
* خودسوزی و خودکشی* فاصله سنی زیاد با همسر * محرومیت تحصیلی
ا* بازتولید چرخه فقر
پیامدهای جسمی ازدواج کودکان
* افزایش سقط
* زایمان زودرس
* افزایش تولد نوزادان کم وزن در سنین نوجوانی
* فشار زیاد برای بارداری
* حاملگی و سایر بیماری‌های مرتبط
سن ازدواج در آیات
در قرآن مجید خداوند به طور مشخص و مستقیم سن ازدواج را تعیین نکرده است، بلکه آنچه در آیات بیان شده، بلوغ است و به سه نوع بلوغ در آیات اشاره شده است که عبارت‌اند از: بلوغ حلم، بلوغ نکاح و بلوغ اشد که به شرح ذیل هستند:
به عقیده مرحوم علامه طباطبایی با توجه به کلیه آیات قرآن کریم، “بلوغ اشد” به معناى سنینى از عمر انسان است که در آن سنین قواى بدنى رفته رفته بیشتر می‌شود و به‌تدریج آثار کودکى زایل می‌گردد، و این از سال هیجدهم تا سن کهولت و پیرى است که در آن موقع دیگر عقل آدمى پخته و کامل است. زمانی است که فرد به حد بلوغ و رشد هر دو برسد. ظاهراً منظور از آن رسیدن به ابتداى سن جوانى است، نه اواسط و یا اواخر آن که از حدود چهل سالگى به بعد است؛
سن کودکی بر اساس تعریف جهانی، تا ۱۸ سالگی است و در این سن کودکان باید مورد حمایت مالی و عاطفی خانواده قرار گیرند. بهتر است تا زمانی که کودکان به بلوغ و رشد شخصیتی و هویتی نرسیده اند، اجازه دهیم کودکی کنند.
همراهان همیشگی رادیو فرهنگ به پایان بخش اول این مبحث رسیدیم هفته اینده اما به وضعیت ایران در این راستا خواهیم پرداخت تا گفت وشنودی دیگر در پناه خرد وزیبایى