گام به گام با گفتمان سیاسى روز ایران از رادیو فرهنگ ، این هفته بخش سوم” انقلاب” تهیه و اجرا سارا فرزاد

انقلاب ۱۳۵۷ ایران همچنان موضوع مورد توجه بخش قابل توجهی از جامعه ایران است چون تبعات و نتایج آن هنوز گریبان آنها را محکم گرفته است. دهه های اول و دوم بعد از این رویداد بیشتر محققان به دنبال پاسخ به این پرسش بودند که این واقعه چرا اتفاق افتاد، چگونه به براندازی رژیم سابق موفق شد، چه نیروهایی در آن دخیل بودند یا این اتفاق چگونه افتاد اما در سالهای اخیر اکثرا اشتیاق دارند بدانند نتایج این رخداد برای کشور چه بوده است. حتی مدافعان جدی این رویداد بیشتر به تبلیغ در باب دستاوردهای آن می پردازند تا علل آن.

انقلاب بهمن ۵۷ را شاید بتوان به لحاظ تعاریف موجود علم سیاست یک ضد انقلاب نامید تا انقلاب چرا که نه تنها عناصر ومبانی تئوریک یک انقلاب را در بطن خویش پی گیری نکرد بلکه یک انقلاب توتالیتر ودیکتاتوری را بر سر کار آورد طبیعتا در هر انقلاب نیروهای متفاوت وجریانات متناقضی شرکت می کنند چه انقلابات فاشیستی وچه انقلابات دمکراتیک اما بی تردید انچه که ماهیت یک انقلاب را تعیین می کند صرف وجود وشرکت نیروهای متفاوت وخواسته های متناقض نیست چرا که خواسته های متناقض ضروری انقلابات سیاسی واجتماعی است بلکه انچه که سرنوشت یک انقلاب را رقم می زند نیروی هژمونی است که قدرت را به دست می گیرد ویک سنتز جدید به وجود می اورد یعنی یک ماهیت تازه ای به ان فرایند ی که جنبش انقلابی وتوده ای نامیده می شد می دهد ونتیجه ان که چه نیروی سر کار امده سرنوشت انقلاب را رقم می زند بدیهی است که حکومت نمی خواهد مردم این رویداد را فراموش کنند چون می خواهد خود را علی رغم قدرت مطلقه و مستقر، انقلابی معرفی کند. مخالفان نیز با اهداف متفاوتی می خواهند تجربه این انقلاب را یادآوری کنند، مردم را از انقلابی دیگر پرهیز دهند یا دوباره آنها را به انقلابی دیگر فراخوانند. از همین جهت است که پرسشهای مربوط به این رویداد هر سال بالاخص در روزهای پیروزی آن دوباره مطرح می شوند. در این نوشته تلاش می کنیم خلاصهای از تحققات انجام شده را در پاسخ به پرسشها عرضه کنم

علل درونزای بروز انقلاب ۵۷ چه بود شکاف عمیق میان انتظارات فزاینده (به واسطه آشنایی بیشتر مردم با جوامع .۱ توسعه یافته) و واقعیتهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در اقشار شهری و حاشیه شهری؛ تولید ایدئولوژی از اسلام با اتکا بر گفتمان چپ که یک دنیای تخیلی آرمانی را .۲ برای مخاطب توده ی مردم خلق می کرد؛ باز بودن دست نیروهای مذهبی در تاسیس نهادهای خود و گسترش شبکه در .۳ سراسر کشور در عین سرکوب نیروهای ملی سکولار ،کمونیست های چپ ، بسته بودن فضای سیاسی و تاسیس حزب رستاخیز بدون پشتوانه ایدئولوژیک .۴ .برای تقسیم جامعه به خودی و غیر خودی البته گفتمان انقلابی در دنیا در دهههای شصت و هفتاد زمینهی مناسب فکری و ذهنی برای بروز آن فراهم می کرد. این البته علت انقلاب نبود بلکه برای آن  موانع را از پیش پا بر می داشت

همچنین می توان از دلایل عمده معطوف به رژیم پهلوی که منجر به فروپاشی آن گردید به موارد زیر اشاره کرد: بی توجهی وعدم ساماندهی مقوله فقر وفقرا در دهه پایانی سلطنت پهلوی به طوریکه مهاجرین روستایی در حاشیه شهرها از حداقل امکانات برخوردار نبودند وروز به روز بر شهرک های فقیر نشین در حاشیه شهرها افزوده می شد

فضای مناسب بین المللی برای جنبشهای سیاسی: جنگ سرد، .۲ حقوق بشر کارتری، فضای رسانهای غیر انتقادی و غیر جستجوگرانه برای جنبشهای انقلابی و فضای رسانهای انتقادی برای رژیمهای سیاسی؛ فقدان یک هسته تصمیم گیر در رژیم پهلوی برای مدیریت بحرانهای سیاسی .۳ و بالاخص اشتهای اندک شاه برای ماندن بر سر قدرت (به علت بیماری)؛ بی تردید انقلاب ایران یک رخداد سیاسی بود که در ۲۲ بهمن ۵۷ به اوج رسید و پایان یافت. آنچه هست یک حکومت مستقر است که خود را به عنوان انقلابی می فروشد تا هر گونه مخالفت را ضد انقلاب معرفی کرده و سرکوب کند. همچنسن حکومت بسط حوزه نفوذ و تلاش برای برساختن امپریالیسم شیعی را با انقلابی معرفی کردن خود توجیه می کند

خامنه ای رهبر انقلاب نیست؛ جانشین خمینی است. نهادهایی که صفت انقلابی دارند نیز نهادهای معمول حکومتی (و البته فراقانون و فراپاسخگویی) هستند و نه نهاد انقلابی. عنوان انقلابی قرار است ویژگیهای منفی آنها را پوشش دهد. هنر انقلابی یا دین انقلابی هم پس از استقرار حکومت و با حمایت حکومت وجود ندارد. هر آنچه حکومت انقلابی می نامد حکومتی و دولتی است

ناگفته پیداست  خشونت علیه رژیم مستقر و بعد جنگ قدرت میان انقلابیون و پس ازآن تبدیل شدن انقلابیها به مستبدان جدید سیر همه انقلابهای خشونت آمیز بوده است. اما دلبستگی انقلابیون به جنبشی که در آن مشارکت داشتهاند نمی گذارد آنها این واقعیات را ببینند. آنها که این واقعیت را می بینند بعدا میان انقلاب و اصلاح به سمت اصلاح می روند. آنها که ابتدا با انقلاب مخالف بودهاند همچنان ضد انقلاب باقی می مانند. آنها که با خشونت مخالفاند همیشه ضد انقلابی باقی می مانند چون حکومتهای دیکتاتوری قدرت را به سادگی واگذار نمی کنند و دست به خشونت می برند.

درسهایی که حاکمان جمهوری اسلامی از انقلاب ۵۷ گرفتند کنترل شدید تر و سرکوبهای خشن تر (وماشین سرکوب کاراتر)، دشمنی شدید با غرب و مخالفت عام و آشکار با حقوق بشر بوده است. آنها از روی دفترچه انقلاب و موفقیتهای خود هر حرکت مردمی را با شدت و حدت کوبیدند. اما اکثر مردم از انقلاب ۵۷ درس گرفتند و از خشونت در برابر حکومت پرهیز کردند

واما سخن اخر حال پس از ۴۰ سال بی کفایت وبی لیاقتی انقلاب برای مردم چه ارمغان اورده است.

در دستاوردها و خسارات انقلاب ۵۷ تحقیقات جدی و متنوعی صورت نگرفته است اما هفت روش برای اندازه گیری دستاوردها و خسارات رخداد سال ۵۷ وجود دارد که به انها اشاره می کنیم.

بررسی شمار خسارات انسانی از جمله تعداد مجروهان و کشتههای دوران انقلاب، درگیریهای گروهها بعد از انقلاب و جنگ و نیز کشتههای ناشی از به قدرت رسیدن اسلامگرایان (یهودیان، بهاییان، مسیحیان، اهل سنت و شیعایان مخالف، فعالان سیاسی و اهل فرهنگ)، شکنجهی افراد در زندانها و خروج از کشور به دلایل سیاسی و مذهبی و عقیدتی؛ که به نسبت جمعیت سال ۵۷ تا به امروز همواره رشدی فزاینده داشته است مقایسه وضعیت اقتصادی و معیشت مردم ایران با مردم ترکیه و کره جنوبی در دو مقطع ۵۷ و ۹۶: این دو کشور در سال ۵۷ در شرایطی نزدیک به ایران قرار .داشتند در حالیکه امروز فاصله ی زیادی با ایران دارند

بررسی شرایط امروز در مقایسه با ادعاهایی که رهبران انقلاب ۵۷ عرضه می کردند مثل تامین رفاه، استقلال و آزادی توسط رژیم انقلابی؛ بعد از چهار دهه هنوز “۳۰ درصد مدارس موجود آموزش و پروش، خشتی و گلی و کپری است.” (معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش، تابناک ۹ دی ۱۳۹۵)؛

وابستگی ایران بیش از همیشه به روسیه و چین در واردات نظامی و غیر نظامی میزان خسارات مالی ناشی از رفتارهای انقلابی و برابرگذاری آن با آنچه طرفداران و مدافعان انقلاب به عنوان دستاوردهای مثبت ناشی از تغییر رژیم معرفی می کنند؛

خسارتهای ناشی از انقلاب و جنگ تریلیونها دلار (با احتساب تورم) تخمین زده می شود؛ بر اساس یک مطالعه میزان فرصتهای از دست رفته برای ایران به علت ضد غربی بودن رژیم چیزی در حدود نیم تریلیون دلار است .

همچنین از دیگر عوامل می توان به مقایسه شاخص هایی مثل رشد اقتصادی، درآمد سرانه، تورم، ضریب جینی، تعداد عناوین و تیراژ کتاب به نسبت جمعیت و صدها شاخص دیگر که در گزارش توسعهی انسانی سازمان ملل از آنها استفاده می شود در قبل و بعد از تغییر رژیم. اشاره کرد: مقایسه آزادیهای اجتماعی، آزادی مذهب، و آزادیهای فرهنگی و سیاسی قبل و بعد از انقلاب ۵۷؛ وسال ۹۵ خود شاهدی بر این مدعاست که انقلاب ۵۷ نتوانست شعارهای ازادی طلبانه بهمن ۵۷ را تحقق بخشد مقایسه میزان و تعداد جرائم و تخلفات، زندانیان، چکهای برگشتی، ، و نهادهای مدنی و اجتماعی ،افزایش لجام گسیخته ی اختلاس وفساد مالی در میان مسوولین حکومتی وفرزندان آنها ونیزسرکوب مخالفان، اعدام و شکنجه آنها همه وهمه تنها بخش کوچکی از بی کفایتی مسوولین ومدیریت های نالایق کشور است این میزان به نسبت جمعیت در سال ۵۷ تا ۹۶ رقم فاجعه باری است که نشان دهنده حرکت رو به عقب انقلاب بهمن ۵۷ است. انقلابی که بر گرده تفکرات چپ وسکولاریست دهه ی ۴۰ سوار وبا گسست ائتلاف این دو جریان توانست خود را ظرف یک دهه سازماندهی کرده وبا ایجاد گفتمان شبه سیاسی از دل گفتمان مذهبی به جهت دادن پتانسیل غیر فعال مردم اقدام نماید بر موج خواسته های مردم سوار شود ودست به انقلابی ارتجاعی و بی سرانجام بزند.

انقلابی که به فروپاشی یک فرهنگ ویک تمدن کهن انجامید

دوستان وهمراهان عزیز به پایان این برنامه رسیدیم تا برنامه ای دیگر در پناه خرد ودانایی