آنچه در برنامه این هفته یکشنبه پنجمین روز از ماه خرداد فراهم آورده شده : در ابتداى این برنامه می پردازیم به فرهنگ مردم در مورد حافظه تاریخی، در حدود چند هفته گذشته پژوهشی در را بطه همین موضوع می خواندم .پژوهشی که در رابطه با فرهنگ یادآوری حافظه مردم آلمان به سفارش بنیاد یاد آوری ، مسئوولیت ، آینده انجام گرفته و منتشر شده است. این پژوهش در مورد تحولات سیاسی آلمان در شرایط الان و اتفاقات که در دوران نازی اتفاق افتاده است .جستجوی بیشتر بر اساس بوده که رویدادهای تاریخی را چگونه و به چه منظورم یاد می آورند . البته من لازم نمی بینم که به تمامی نکاتی که در آن گزارش آمده بپردازم . اما یک نکته ای در این گزارش نظرم را جلب کرده ، یکی از دست اندکاران تهیه این گزارش ، محل های یادبودی که برای قربانیان نازهای وجود دارد “مکان های مستندی ” می داند که نقش اساسی در یاد آوری فجاقع دوران نازی ها بازی می کنند . من از همین نکته می خو اهم به بحث دوم بپردازم ، در مورد یکی از مکانی های که تا الان حفظ شده است صحبیت کنم . در ماه خرداد هستم ، درست در همین دوران بود که دستور یک سرکوب سازماندهی شده از طرف حکومت اسلامی داده شد حتی قبل از سرکوب مکان آن هم مشخص شد . لازم هست یک توضیحی بدهم ، حکو مت اسلامی از روز به قدرت رسیدنش سرکوب را شروع کرد ، از جمله سرکوب کردستان ، ترکمن صحرا ، اعدام آزادیخواهان در تهران و شهرستانها . اما تفاوت خرداد سال ۶۰ در این بود که دستور حمله به احزاب و سازمانها تمام آزادیخواهان و چپ از طرف خمینی صادر شده بود. بعداز دستور سرکوب باید مکانی به چپهای و کمونیستهای اختصاص می داند ، چون آنها را نمی بایست در قبرستان مسلمانها دفن می کردند . در همین رابطه نشستی با نخست وزیری فقط آن یعنی محمد علی رجایی با تعدادی با وزیران و شهردار تهران برگزار می کنند تا مکانی برای کافران پیدا کنند . مناطق متفاوتی را مطرح می کنند که در نهایت زمینی را پیدا می کنند به پهنای صدوسی و درازی دویست متری در خاتون آباد در کنار جاده خراسان تا تهران ۱۵ تا ۱۶ کیلومتر فاصله دارد البته انتخاب آنها هم بی دلیل نبوده است چون سالهای دور گورستان بوده. این مکانی که آنها لعنت اسم گذاری کرده بودند و الان به گلزار خاوران تبدیل شد. در کنار خاوران فبرستانی به هندها متعلق بود ، که اولین سری اعدامها که در حدود ده نفر بودند در کاشان حکم گرفتند و در زندان اوین تیر باران شدند در آنجا دفن شدندتا سالها قبلا خانواده های بطور مرتب آنجا را هم گلباران می کردند ، اما لان در حدود چند سالی هست که در آنجا بسته شد . شکل گیری خاوران به سرکوب های بعد از ۳۰ خرداد سال ۶۰ برمی گردد. اما بعد از انتخاب خاوران ، حتی کمونیستها که قبلا اعدام شده بودند ، آنها نبش قبر می کنند و به خاوران می برند از جمله تقی شهرام ( قبل از اینکه در خاوران به خاک سپرده شود بارهای سنگ قبر شهرام راشکستند)سعید سلطان پور ، طلعت رهنما ، علی رضا رحمانی ، محسن فاضل و تعداد یگری که اینجا فرصت نیست همه اسامی را به اطلاع شما برسانم . خاوران محل تجمع حانواده های شد که از در زندان های با هم آشنا شدند ، خانواده های که از قبر فرزندانشان هیچ اثر و نشانی نداشتند. مقاومت هر روزه مادران خاوران برای حفط این مکان بیش از ۳۸ سال هست که ادامه دارد . این مادران مقاوم توانستند یکی از سندهای جنایت این رژیم را حفظ کنند. همین امروز که با شما از آن تاریخ صحبیت می کنیم ، ۵ خرداد سال ۶۷ قبل از اعدامهای دسته جمعی در چینن روز ی که اتفاقا جمعه بود و خانواده های در آنجا حضور داشتند . تعدادی از عزیزانی که اعدام کرده بودند به آنجا می آورند ، به همه می گویند در کناری بایستند ، تا آ نها کارشان را انجام بدهند بعد از رفتن آنها خانواده ها با گریه وزاری آنجا را گل باران می کنند یکی از آنها انوشیروان لطفی بود .