از ابتدای سال ۱۳۹۶ تا کنون ۳۳۱ تن از شهروندانی که ناچارا به کولبری میپردازند، کشته یا زخمی شدهاند.
تنها در نیمه نخست سال جاری و از ابتدای فروردینماه ۹۷ تا کنون دست کم ١٠۴ کولبر در مناطق مرزی کُردنشین، هدق شلیک مستقیم نیروهای امنیتی قرار گرفته یا بر اثر انفجار مین در مناطق مرزی و حوادث ناشی از سقوط از ارتفاعات به دلیل عبور از مسیرهای صعبالعبور یا به دلایل دیگر کشته و زخمی شدهاند.
رسانههای حقوق بشری کردستان گفتهاند “طی شش ماه گذشتە دست کم ١٠۴ کولبر کرد در مرزهای کردستان قربانی شدەاند.”
بنا به گزارش «هەنگاو» طی شش ماه گذشتە ٣٢ کولبر و کاسبکار کرد جانشان را از دست دادەاند کە ٢٩ تن از آنان کولبر و در مرزهای کردستان جانشان را از دست دادە و ٣ تن نیز کاسبکار و در جادەهای کردستان کشتە شدەاند.
از مجموع این ٣٢ تن، ٢١ مورد از سوی نیروهای امنیتی، با شلیک مستقیم گلوله کشتە شدە، ٣ مورد در اثر سانحە رانندگی، ٢ مورد در اثر انفجار مین، ۴ مورد بە دلیل سقوط از ارتفاع و ٢ مورد نیز بە دلیل سکتە قلبی در حین کولبری جانشان را از دست دادەاند.
٢٢ تن از آنها اهل استان ارومیە، ٨ تن اهل استان سنندج و ٢ تن نیز اهل استان کرمانشاه بودەاند.
گفتنی است در طول شش ماهه نخست سال جاری ٧٢ کولبر و کاسبکار کورد زخمی شدەاند کە ۶٩ نفر از آنها کولبر و ٣ نفر نیز کاسبکار بودەاند.
۴۵ کولبر با شلیک مستقیم نیروهای مسلح ایران، ١٠ کولبر بە دلیل سقوط از ارتفاع، ٨ کولبر در اثر انفجار مین، ٨ کولبر در اثر سانحە رانندگی و یک کولبر نیز بە دلیل افتادن زیر بار زخمی شدەاند.
از مجموع این ٧٢ کولبر ۴۶ کولبری کە زخمی شدەاند در مرزهای استان ارومیە، ٢٠ کولبر در مرزهای استان سنە و ۶ کولبر نیز در مرزهای استان کرماشان زخمی شدەاند.
شایان ذکر است بر اساس گزارشی که در ابتدای سال جاری در کمپین دفاع از زندانیان سیاسی منتشر شد، “طی سال گذشته(۱۳۹۶) دست کم ۲۲۷ کولبر کشته و زخمی شدهاند.” و با احتساب کشته و زخمی شدن کولبران و کاسبکاران در شش ماهه نخست سال جاری، شمار قربانیانی که ناچارا به کولبری روی آورده اند طی یک سال و نیم اخیر به ۳۳۱ تن می رسد.
تعدادی از این کولبران توسط شلیک مستقیم نیروهای مرزی و انتظامی کشته یا به دلیل عبور از مسیرهای صعبالعبور دچار سانحه شدهاند.
از مجموع ۲۲۷ کولبری که سال گذشته قربانی شدند، دستکم ۷۳ تن کشته و ۱۵۴ کولبر زخمی شدهاند. عمدهی این کولبران در اثر شلیک نیروهای مرزبانی آسیبهای جدی دیدهاند و عدهای هم دچار مخاطرات طبیعی، گیرافتادن در سرما و برف، سقوط از ارتفاعات و بلندیها شدهاند.
زمستان هر سال به دلیل کاهش شدید دما و سرمای طاقتفرسا در مناطق مرزی کردنشین آمار تلفات کولبران افزایش مییابد و تنها در طول زمستان ۱۳۹۶، شانزده کولبر کشته و ۲۵ کولبر نیز به شدت زخمی شدند.
آذر ماه سال گذشته، وزارت کشور ایران دستور ممنوعیت کولبری و بسته شدن و کنترل شدید مرزها را صادر کرد. عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور گفته بود که برای برخی ساکنان روستاهای مرزی «کارت پیلهوری» برای وارد کردن و عرضا کالاها در بازارهای مرزی ارائه خواهد شد.
کارت پیلهوری نوعی کارت بازرگانی است که به افراد ساکن بخشهاى مرزى کشور که سه سال مستمر در این مناطق سکونت داشته پس از ارائه مدارک و فرمهای مربوطه تعلق میگیرد و مجوزی برای خرید و فروش و مبادلات مرزی است.
عبدالکریم حسنزاده، نماینده مردم نقده و اشنویه در یادداشتی نبود منابع درآمدی صنایع و کم بودن سطح تولید ناخالص داخلی در شهرهای مرزی کردستان و آذربایجان غربی را عامل روی آوردن مردم به کولبری دانسته و افزود بود: «درنتیجه هنگامی که این تنها مفر درآمدزایی مسدود میشود، مردم دست به اعتراض میزنند. هنگامی که صنایع سنگین در مناطقی وجود نداشته باشد، هم ظرفیتهای تولیدی کشور بلااستفاده مانده و هم بهدلیل عدم توسعه درونسرزمینی، توسعه ناموزون و نامتوازن در کشور صورت میگیرد که عملا به دامن زدن به معضلات اجتماعی میانجامد.»
این نماینده مجلس گفته بود “نگاه حرفه ای و «غیر امنیتی» به مرزها تنها راه حل بحران «کولبری» است.”