محمدرضا جلائی‌پور، پژوهشگر جامعه‌شناسی و فعال سیاسی حامی اصلاح طلبان، ۲۹ فروردین با حکم شعبه یک دادسرای شهید مقدسی بازداشت شد.
به گزارش رادیو فرهنگ و به نقل از کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی، محمدرضا جلائی‌پور، پژوهشگر جامعه‌شناسی و فعال سیاسی حامی اصلاح طلبان، ۲۹ فروردین ۱۳۹۷، پس از خروج از دفتر محمد خاتمی، با حکم شعبه یک دادسرای شماره ۳۳ شهید مقدسی بازداشت شد. ماموران امنیتی پس از بازداشت، او را برای تفتیش منزل به خانه پدری اش برده‌اند.
حمیدرضا جلایی‌پور، پدر محمدرضا جلایی‌پور، روزنامه‌نگار، استاد دانشگاه تهران و عضو حزب «اتحاد ملت ایران اسلامی» با انتشار یک فایل صوتی در تلگرام خود درباره بازداشت فرزندنش گفت: «محمدرضا مدتی است که در دماوند است و روی کتابی کار می‌کند. امروز بعد از ظهر به تهران می‌آید. ساعت شش بعد از ظهر به دفتر آقای خاتمی در سه راه یاسر می‌رود. ساعت ۱۰ شب که بیرون می‌آید، چند نفر او را بازداشت می‌کنند. ساعت ۱۱ و نیم شب دو تا پرشیا و دو تا موتور آمدند به خانه ما، که خانه قدیمی و خانه پدری ماست در کوچه شهید جلایی‌پور، آمدند تو و ما پرسیدیم شما کی هستید چه کاره‌اید، حکم‌تان بدهید؟ بعد یک حکمی نشان دادند. نگذاشتند که بخوانم. یک کلمه توش بود که اعصابم خرد شد. حکم از شعبه یک دادسرای شماره ۳۳ دادسرای شهید مقدسی مستقر در زندان اوین بود. آقایی به نام زراعت‌کار امضا کرده بود. در حکم نوشته شده بود که مراجعه کنید به مخفیگاه نامبرده. من گفتم آقا چه مخفی‌گاهی؟ اینجا خونه جلایی‌پورها و نام کوچه هم شهدای جلایی‌پور است. این خونه بابای ماست همان بابایی که بچه‌هاش در جنگ شهید شدند. مخفیگاه چیه؟ اینجا حسینیه است شناسنامه دارد… اینجا خونه ماست زن و بچه‌ها خوابیده‌اند… چی می‌خواهید… دنبال چی می‌گردید اگر دنبال این هستید که حکم اجرا کنید خوب حکم من را هم که یک سال دادید من هم آماده‌ام خوب بیاید برویم این هم محمدرضا، برویم مشکلی نداریم… بعد خواستند بروند دماوند را بگردند. بعد زنگ زدیم به دماوند گفتند سه تا خودرو هم آنجا هستند… پرسش من این است که این چه نوع حکمی است؟ خوب اگر حکمی صادر شده صدا کنند من می‌روم یا محمدرضا می‌رود. تلفن بهش بزنند می‌رود. چرا ساعت ۱۱ و نیم شب ده نفر مسلح می‌ریزند خانواده شهدا با حکم مخفیگاه؟…»
محمدرضا جلائی‌پور، پژوهشگر جامعه‌شناسی و فعال سیاسی حامی اصلاح طلبان، پاییز ۱۳۹۶ از آمریکا به ایران بازگشت و به عنوان پژوهشگر در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری و زیر نظر حسام‌الدین آشنا یکی از چهره‌های امنیتی و مشاور حسن روحانی فعالیت خود را آغاز کرد. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های او در این مرکز که به تجزیه و تحلیل‌های امنیتی می‌پردازد، بررسی نتایج نظرسنجی‌ها درباره اعتراضات دی‌ماه ۹۶ بود.
محمدرضا جلایی‌پور از بنیانگذاران پویش موج سوم (کمپین حمایت از خاتمی و موسوی) در انتخابات ۱۳۸۸ بود که پس از انتخابات سه بار دستگیر شد و در مجموع پنج ماه را در بازداشت انفرادی بسر برد.
وی زمانی که پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ بازداشت شد، دانشجوی رشته دکترای شرق‌شناسی (جامعه‌شناسی دین) در کالج سن آنتونی دانشگاه آکسفورد بوده است. او همچنین از آبان ۱۳۹۴ تا مهر ۱۳۹۶ نیز پژوهشگر میهمان برنامه پژوهشی هاروارد برای پژوهشگران میهمان در مرکز مطالعات خاورمیانه این دانشگاه بود.