رادیو فرهنگ ـ سازمان‌های بین المللی مدافع حقوق بشر نسبت به وضعیت بازداشت‌شدگان تظاهرات اعتراضی اخیر در ایران ابراز نگرانی عمیق کرده‌اند.
به گزارش رادیو فرهنگ به نقل از بی بی سی، عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای با اشاره به گزارش‌های مربوط به مرگ مشکوک تعدادی از معترضان بازداشتی در زندان، نوشته است “مقامات مسئول در ایران باید برای جلوگیری از شکنجه بازداشت‌شدگان و مرگ تعداد بیشتری از آنان در زندان سریعا اقدامات لازم را به اجرا بگذارند..” این بیانیه افزوده است که “سایه تاریک پنهانکاری و فقدان شفافیت در مورد آنچه که بر سر این بازداشت‌شدگان آمده نگران کننده است و مقامات ایران باید به جای ابراز داوری شتابزده در این مورد که آنان دست به خودکشی زده‌اند، فورا تحقیقات مستقل، بی‌طرفانه و شفافی را در مورد شرایط منجر به مرگ آنان به جریان اندازند.”
عفو بین‌الملل با یادآوری اینکه “ما از دیرباز به طور مستند شرایط کابوس‌وار بازداشتگاه‌ها در ایران از جمله کاربرد شکنجه را ثبت کرده‌ایم” گفته است که افراد مظنون به ارتکاب اعمال منتهی به مرگ بازداشت شدگان باید فورا از مقام خود معلق شده و براساس موازین‌بین المللی محاکمه منصفانه و مجازات شوند.
به گفته این سازمان مدافع حقوق بشر، مرگ سینا قربانی، ۲۳ ساله، در قرنطینه زندان مخوف اوین و گزارش‌های ضد و نقیض درباره علت آن نگرانی در مورد نحوه رفتار مقامات جمهوری اسلامی با معترضان را تشدید کرده است. بیانیه این سازمان می‌افزاید که تا کنون “مرگ دست کم چهار تن دیگر در هنگام بازداشت گزارش شده” که از جمله شامل دو مورد در قرنطینه زندان اوین است. وحید حیدری و محسن عادلی از جمله قربانیانی هستند که اسامی آنان منتشر شده است.
در ادامه این بیانیه آمده است که خویشاوندان افراد بازداشتی گفته‌اند که مقامات مسئول هیچگونه اطلاعی در مورد این افراد در اختیارشان قرار نداده و برعکس، آنان را صرفا به خاطر سئوال و ابراز نگرانی در مورد عزیزانشان تهدید و ارعاب کرده‌اند. عفو بین‌الملل تاکید دارد که “مقامات جمهوری نه تنها باید خویشاوندان بازداشت‌شدگان را از محل حبس آنان آگاه سازند بلکه موظف هستند امکان ملاقات و دسترسی بازداشت‌شدگان به وکیل مدافع مورد نظرشان را فراهم آورند و هیچکس هم نباد به خاطر پرسش درباره محل و وضعیت عزیزان زندانی خود در معرض اقدامات تلافی جویان قرار گیرد.
دیدبان حقوق بشر، یکی دیگر از نهادهای بین‌المللی مدافع حقوق بشر نیز در بیانیه‌ای مراتب نگرانی عمیق خود نسبت به بازداشت شماری از معترضان را ابراز داشته و خواستار روشن شدن وضعیت بازداشت شدگان شده است. این سازمان افزوده است که بازداشت یک نفر به خاطر تجمع اعتراضی غیرقابل قبول است و کسانی که به این دلیل در بازداشت به سر می‌برند باید فورا آزاد شوند.
دیدبان حقوق بشر با استناد به اخبار داخلی ایران در مورد بازداشت معترضان و اظهارات برخی مقامات جمهوری اسلامی، از جمله چند نماینده مجلس، در مورد مرگ تعدادی از آنان هشدار داده است که “گزارش مرگ این افراد به معنی آن است که بررسی این موارد و پیگرد و مجازات عاملان بدرفتاری با زندانیان فوریت دارد.”
این سازمان با یادآوری به ماجرای بازداشتگاه کهریزک، نسبت به تکرار همان روش نسبت به بازداشت شدگان اعتراضات اخیر در شهرهای مختلف ایران هشدار داده است.
به گزارش دیدبان حقوق بشر، بسیاری از بازداشت‌های اخیر بدون داشتن هرگونه مجوز قضایی صورت گرفته و خانواده‌های تعدادی از دانشجویان بازداشتی گفته‌اند که در مواردی که فرزندانشان خواستار حکم بازداشت شدند، توسط ماموران مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.
این سازمان مدافع حقوق بشر افزوده است که “با توجه به تاریخچه مصونیت عاملان بدرفتاری و پرونده سیاه دولت ایران در زمینه رسیدگی به این موارد، لازم است به بازرسان مستقل ایرانی و بین‌المللی از جمله گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل اجازه رسیدگی به وضعیت حقوق بشر در ایران و بازدید از بازداشتگاه‌ها به منظور بررسی اتهامات سوء رفتار با بازداشت شدگان داده شود.”
این بیانیه هشدار می‌دهد که “قوه قضائیه باید فورا و بدون قید و شرط تمامی کسانی را که صرفا به خاطر ابراز نظر مخالف با حکومت بازداشت شده اند آزاد کند و در مورد کسانی که به خاطر ایراد اتهامات قابل پیگرد در بازداشت به سر می‌برند موازین رایج حقوقی را رعایت کند.”
یک مقام این سازمان گفته است: “آن دسته از نمایندگان مجلس یا رئیس جمهوری که مدعی حمایت از حق اجتماع مسالمت‌آمیز هستند باید یک هیئت تحقیق را ایجاد کرده و به سئوالات قربانیان و خانواده‌هایشان پاسخ صریح و شفاف بدهند.”
در جریان تظاهرات اعتراضی که در ده‌ها شهر ایران برگزار شد، شماری از تظاهرکنندگان توسط ماموران حکومت بازداشت و زندانی شدند. مقامات حکومتی هنوز آمار دقیقی از تعداد بازداشت‌شدگان منتشر نکرده‌اند اما شمار بازداشت شدگان تا ۳۷۰۰ نفر نیز ذکر شده است. با وجود تاکید برخی مقامات حکومتی در مورد برخورد منصفانه با معترضان، گزارش حاکی از مرگ تعدادی از بازداشت شدگان در زندان و اظهارات مقامات امنیتی و قضایی در مورد “خودکشی” آنان باعث نگرانی در مورد احتمال روش جدیدی در برخورد با معترضان شده است.
مقامات جمهوری اسلامی تظاهرات اعتراضی در نقاط مختلف ایران را به کشورهای خارجی نسبت داده‌اند.